Op 10 december 2019 was onder het motto ‘De dynamiek rond dementie’ het zesde jaarevent van het Deltaplan Dementie. Met bijna 300 deelnemers werd in inspirerende lezingen, workshops en sessies de nieuwste kennis en ervaring gedeeld op het gebied van dementie. De deelnemers hadden uiteenlopende achtergronden: van beleidsmakers, mantelzorgers en wetenschappelijk onderzoekers tot professionals van zorgorganisaties en het bedrijfsleven. Tijdens een uitgebreide informatiemarkt presenteerden organisaties zichzelf en hun producten en diensten.

Opening

Prof. dr. Philip Scheltens, voorzitter Deltaplan Dementie, opende het event. Hij gaf aan dat er werkelijk sprake is van dynamiek en dat heel veel gebeurt rondom het onderwerp dementie, op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, kwaliteit en maatschappelijke bewustwording. En dat de ziekte een probleem is op wereldniveau, dat vraagt om internationale samenwerking. Na deze korte introductie stelde hij ervaringsdeskundige dementie Leo van Dijk (86) voor aan het publiek. Leo kreeg de diagnose Alzheimer in 2009 en schreef het boekje ”Alzheimer voor beginners”. De heer van Dijk en de heer Scheltens hadden samen een kort gesprek waar Leo de wijze woorden sprak: ”Stop de stof van vandaag in uw hart en niet alleen in uw tas”. 

Dhr. Scheltens ging kort in op de drie programma’s, ‘Memorabel’, ‘Dementiezorg voor Elkaar’ en ‘Samen dementievriendelijk’. Deze zijn volop in uitvoering en steeds meer resultaten worden zichtbaar. Tijdens het laatste jaarevent van het Deltaplan Dementie, op 3 november 2020, zullen de eindresultaten onder het motto ‘De oogst van 8 jaar Deltaplan Dementie’, worden gepresenteerd.

Prof. dr. Philip Scheltens: “Het Deltaplan Dementie heeft in acht jaar tijd enorm veel bereikt. Het is de basis voor toekomstig dementiebeleid van de overheid. Vanuit internationaal perspectief zijn  heel veel landen jaloers op wat in Nederland is bereikt.”

Lezingen

Er volgde drie lezingen waarin sprekers ieder een element van de ‘dynamiek rond dementie’ presenteerden: 

Prof. dr. Rose-Marie Droës, hoogleraar psychosociale hulpverlening voor mensen met dementie, Amsterdam UMC (Universitair Medische Centra). Mevrouw Droës vertelde over onder andere het project DementTalent, onderdeel van het programma ‘Dementiezorg voor elkaar’. Binnen dit project wordt  vrijwilligerswerk gekoppeld aan ontmoetingscentra voor mensen met dementie. Vanuit psychosociaal perspectief wordt gewerkt aan persoons- en groepsgerichte ondersteuning voor de persoon met dementie en zijn/haar naasten, vrijwilligers en zorgmedewerkers. Onderzocht werd hoe aan verschillende behoeften voldaan kan worden, binnen de totale doelgroep. Verschillende interventies bleken, wanneer deze worden aangeboden in combinatie met het ontmoetingscentrum, kosteneffectief te zijn.

Rose-Marie Droës: “Vrijwilligerswerk voor mensen met dementie via DementTalent verdient navolging. Vooral bij de ontmoetingscentra, waarvan er inmiddels 165 zijn in Nederland. Een gouden combinatie.”

Dr. Daniel Bos, Epidemioloog en Universitair Docent aan het Erasmus MC (Medisch Centrum) Rotterdam. De heer Bos vertelde over een onderzoekstechniek binnen het onderzoeks- en innovatieprogramma ‘Memorabel’: Populatie imaging. Dit is een nieuwe (medische) techniek (imaging/beeldvorming) om op een gestructureerde manier onderzoek te doen binnen een grote groep mensen (populatie) naar risicofactoren voor het ontwikkelen van dementie. Op basis van deze onderzoeken kunnen strategieën ontwikkeld worden voor het voorkomen van dementie. 

Daniel Bos: “Populatie imaging is een jong en snel ontwikkelend onderzoeksveld binnen de geneeskunde. In de strijd tegen dementie heeft het een belangrijke plaats ingenomen. Mooi dat ik vandaag een bijdrage mag leveren aan meer bekendheid hierover.” 

Drs. Alberta Schuurs, wethouder Ouderenbeleid en gezondheid, gemeente De Ronde Venen (provincie Utrecht). Mevrouw

Schuurs vertelde over de Rondeveense cirkels-in-het-water-methode, waarin gebruik wordt gemaakt van het programma ‘Samen

dementievriendelijk’. Gemeente De Ronde Venen heeft als onderdeel van een vijf-jaren plan trainingen en voorlichtingen ontwikkeld voor maatschappelijke en commerciële organisaties, particulieren en de eigen medewerkers van het bestuur en de buitendienst. Via de media wordt bekendheid gegeven aan de activiteiten rond de trainingen/voorlichtingen. Verder wordt samengewerkt met het onderwijs in de gemeente, bijvoorbeeld het ontwikkelen van een lespakket. Ook worden Alzheimer Cafés bezocht met reizende voorlichtings- en trainingsbijeenkomsten. De overkoepelende naam voor de aanpak van de gemeente is de ‘cirkels-in-het-water-methode’. 

Alberta Schuurs: “Goed dat er zoveel mensen bij elkaar zijn om kennis te delen rond het onderwerp dementie. En prettig om te kunnen vertellen wat wij in De Ronde Venen doen. We besteden er veel tijd aan en dat delen we graag. Er was een goede inhoudelijke afwisseling van de sprekers.” 

Workshops

Na een korte pauze waren er praktische en kleinschalige workshops en sessies, verdeeld over meerdere rondes. Deelnemers en sprekers vanuit organisaties en de landelijke programma’s gingen met elkaar in gesprek over een specifiek onderwerp. Er was veel belangstelling voor de workshops en sessies. We pikken er hier zomaar een paar uit:

In de workshop ‘Dementievriendelijk in je buurt’ werd met elkaar gesproken over de inhoud van een programma om eenzaamheid te verminderen. Afgelopen zomer is de training ‘Goed omgaan met dementie in je buurt’ gelanceerd. Er werden voorbeelden besproken van signalen van dementie bij mensen en hoe andere mensen daarmee kunnen omgaan. De inhoud van deze workshop is een voorbeeld van de het programma ‘Samen dementievriendelijk’.

In de workshop ‘Neuropsychiatrie bij dementie’ van het Alzheimercentrum Erasmus MC werden met een online tool vragen gesteld over neuro-psychiatrische symptomen in relatie tot dementie. Daarna werd een praktisch stappenplan besproken om gedrag in kaart te brengen en mogelijke onderliggende oorzaken te onderzoeken en behandelen.

Hoe ziet onbegrepen gedrag er uit bij mensen met dementie? In deze workshop werd in de vorm van een brainstorm een casus besproken over concreet gedrag, mogelijke oorzaken en oplossingen. En hoe je met het beschrijven van doelen je oplossingen zo concreet en meetbaar mogelijk maakt. Afspraken hierover worden vastgelegd in een plan voor mensen rondom de persoon met dementie. In een evaluatie bespreek je of doelen zijn behaald: resultaten meten, conclusies trekken en de volgende stap bespreken. Deze workshop werd gegeven door de organisaties Geriant (diagnostiek, behandeling en casemanagement op het gebied van dementie) en Omring (zorgorganisatie). Zij zijn werkzaam in de provincies Noord-Holland en Friesland.

Ook was er de workshop ‘Dementiezorg en -ondersteuning aan migranten en hun mantelzorgers’ van de organisatie ZonMw. Deze organisatie financiert  gezondheidsonderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Een van de programma’s die ZonMw uitvoert is het dementie programma ‘Memorabel’. De uitkomsten van een onderzoek door de Universiteit voor Humanistiek werden gepresenteerd. Aan de hand van twee vragen aan de aanwezige professionals werd toepassing van de uitkomsten in de praktijk besproken. 

Een voorbeeld van het programma ‘Dementiezorg voor elkaar’ was de workshop ‘Ken je netwerk’ van landelijk expertisecentrum Pharos. Deze organisatie zet zich in voor het terugdringen van grote gezondheidsverschillen in Nederland. Er werd een voorbeeld besproken van het organiseren van een netwerkbijeenkomst voor het zoeken van gezamenlijke oplossingen voor een probleem in een wijk. In dit geval was het onderwerp ‘Samenwerken in de wijk voor betere dementiezorg aan migranten?’.  

Informatiemarkt

Tijdens de workshoprondes was het ook mogelijk om de uitgebreide informatiemarkt te bezoeken. Verschillende organisaties presenteerden zich. Bij de stand van de webwinkel ‘dementie-winkel.nl’ waren innovatieve oplossingen te zien voor het creëren van een

stimulerende leefomgeving voor mensen met dementie. Mensen met dementie hebben behoefte aan een omgeving die ondersteunend is

in het behouden van structuur en het zorgen voor ontspanning. Een voorbeeld daarvan is de inzet van de sociale zorgrobot ‘Tessa’. Ook

opvallend was de presentatie van de ‘Dementiebril’. In een 360 graden simulatiefilm (op een Virtual Reality bril) ervaar je waar mensen

met dementie in dagelijkse situaties tegenaan lopen en hoe de omgeving op hen reageert. Een bijbehorende online cursus biedt informatie en oefeningen. 

Het grote gekleurde ‘rad van fortuin’ van Medilex was opvallend aanwezig tussen de drukbezochte stands. Medilex biedt cursussen/opleidingen en congressen op het gebied van nascholing voor zorgprofessionals. Iedereen mocht drie keer draaien aan het rad. Degene met het hoogste aantal punten na drie keer draaien ontving een mooie prijs: gratis naar een congres. 

Afsluiting

Aan het einde van de middag was er tijdens een netwerkborrel uitgebreid gelegenheid om meer persoonlijk met elkaar kennis te maken en ervaringen uit te wisselen. Het was een zeer geslaagd event en we kijken met z’n allen vooruit naar een nieuw jaar vol inzet voor het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen met dementie!