Online themabijeenkomst Beleidshulp voor Gemeenten: hands-on aan de slag met dementiebeleid

In de allereerste online themabijeenkomst van het Deltaplan Dementie op 24 september jl. maakten zo’n dertig belangstellenden kennis met de beleidshulp die gemeenten praktische tips biedt, inspirerende voorbeelden geeft en tools aanreikt om aan de slag te gaan met dementiebeleid. Movisie en Vilans stelden de Beleidshulp Dementie voor Gemeenten samen in opdracht van het Deltaplan Dementie.

Ongeveer zeventig procent van de mensen met dementie woont thuis. Zij willen zo lang mogelijk mee blijven doen in de samenleving, maar dat kunnen ze niet alleen. Gemeenten spelen een belangrijke rol in het bieden van passende zorg en ondersteuning en moeten ook zorgen voor meer voorlichting en bewustwording over dementie. Maar hoe pak je dat aan? De Beleidshulp Dementie voor Gemeenten biedt een stappenplan waar gemeenten mee aan de slag kunnen gaan. Het is niet beslist nodig om alle stappen te volgen – alle informatie, tips en tools uit de beleidshulp kunnen afzonderlijk worden gebruikt. Roos Scherpenzeel, adviseur van Dementiezorg voor Elkaar: ‘We zijn aan de slag gegaan met wat er allemaal al is, hebben goed gekeken naar waar behoefte aan is en hebben gemeenten daar ook bij betrokken. Het resultaat is een snoepwinkel waar je uit kunt halen wat je nodig hebt. Daarom zijn er ook veel inspirerende verhalen en voorbeelden opgenomen.’ 

Inzicht in behoefte en aanbod

Maar om beleid te kunnen maken is het nodig inzicht te hebben in de huidige situatie. Zo krijg je een beeld van welke organisaties en aanbieders contact hebben met of ondersteuning bieden aan mensen met dementie, wat de succesvolle initiatieven binnen jouw gemeente zijn en waar nog kansen liggen. Tine Bouwman werkt als projectleider dementie bij de gemeente Berkelland en vertelt dat zij de beleidshulp hebben ingezet om vraag en aanbod in hun gemeente inzichtelijk te maken. Op basis daarvan is de al bestaande sociale kaart verder aangevuld, die weer wordt verspreid onder praktijkondersteuners van huisartsen, wijkverpleegkundigen en sociale wijkteams. Ze vertelt dat de gemeente Berkelland ook flink aan de weg timmert op het gebied van dementievriendelijkheid: meer dan 200 mensen – waaronder vrijwilligers, beleidsmedewerkers, politie en brandweer – volgden een (online) training over goed omgaan met dementie. Ook geeft de gemeente voorlichting over dementie in bibliotheken en op scholen. De gemeente werkt ook nauw samen met lokale organisaties en ondernemingen om activiteiten te organiseren om de kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun naasten te verbeteren. Zoals een bijeenkomst in coronatijd over dementie in een Eibergse kerk, die mensen in de eigen huiskamer via een livestream konden volgen. Een prachtig voorbeeld van denken in mogelijkheden. Bij de aanwezigen is veel lof voor de gemeente Berkelland, alleen al omdat er een speciale projectleider dementie is aangesteld en er wordt samengewerkt met lokale ondernemers. Daar kunnen andere gemeenten nog veel van leren. De inventarisatie wordt over het algemeen als nuttig bestempeld, al is het wel een uitdaging om vervolgens de stap naar concrete acties te zetten.

Quick wins

De Friese gemeente Smallingerland is in de beleidshulp opgenomen als inspirerend voorbeeld van hoe je als gemeente met dementiebeleid aan de slag kunt gaan. Albert Scheffer, senior beleidsadviseur sociaal domein bij de gemeente Smallingerland, vertelt dat alle Friese gemeenten met zorgverzekeraar De Friesland en het zorgkantoor samenwerken aan preventie, onder andere op het gebied van dementie. Om domeinoverstijgend in kaart te brengen waar mensen met dementie en hun naasten tegenaan lopen – vanaf de eerste symptomen tot en met de laatste fase van de ziekte – is aan de hand van 150 interviews met mensen met dementie, mantelzorgers en casemanagers dementie de cliëntreis beschreven. Daar kwamen een aantal blinde vlekken uit naar voren. Zo hebben mensen in de niet-pluis-fase moeite met het vinden van de juiste informatie en ondersteuning. Ook mantelzorgondersteuning, onbegrepen gedrag en alternatieve vormen van dagbesteding zijn aandachtspunten. Voor een aantal blinde vlekken zijn quick wins ingezet, onder andere op basis van de sociale benadering van Anne-Mei The. Zo blijkt het alternatieve diagnosegesprek, waarin de nadruk ligt op wat er nog wél kan, en ook de Kammeraat, een maatje voor mensen met dementie, erg effectief. En de Odensehuizen in de regio bieden goede informatie en voorlichting voor mensen in de niet-pluis-fase.

Interactief stappenplan

Als laatste hebben we een live verbinding met Assen. Mariska Bloemberg, regisseur sociaal domein bij de gemeente Meppel, is daar net klaar met een bijeenkomst voor gemeenteambtenaren en casemanagers. In 2018 is er in Drenthe een convenant gesloten met alle twaalf gemeenten, de provincie, de regionale afdelingen van Alzheimer Nederland, zorgverzekeraar Zilveren Kruis en Samen Dementievriendelijk. Het doel? Een dementievriendelijke provincie, met inwoners die niet alleen dementie kunnen herkennen, maar vooral ook iets kunnen betekenen voor iemand met dementie of een mantelzorger. Men is voortvarend bezig, aldus Mariska. Wel verschilt de aanpak per gemeente. Ze denkt dat de beleidshulp gemeenten kan helpen in het bepalen van die aanpak – het is een stappenplan dat helpt om het gesprek aan te gaan met de lokale partners. Bovendien is het een interactieve beleidshulp: je gebruikt dat wat je nog je nodig hebt om jouw lokale of regionale situatie te veranderen. En dat is hard nodig, want in tijden van corona is het alleen maar belangrijker geworden dat mensen met dementie en hun naasten kunnen blijven meedoen in de samenleving.

Meer weten?

Kijk voor meer informatie over de Beleidshulp Dementie voor Gemeenten op deze link. . Een kort introductiefilmpje vind je op YouTube.