Prof. dr. Rose-Marie Dröes: ‘Ik hoop dat er een domino-effect ontstaat, waarmee DemenTalent zich door heel Nederland verspreidt’
Mensen met dementie die als vrijwilliger aan de slag gaan: dankzij DemenTalent kan het op steeds meer plekken in Nederland. Hoe effectief is deze vorm van ondersteuning? En kan DemenTalent worden toegevoegd aan het aanbod van de ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers? Prof. dr. Rose-Marie Dröes, hoogleraar psychosociale hulpverlening voor mensen met dementie bij het VU medisch centrum (VUmc), zoekt het samen met haar onderzoeksteam uit.
Een zinvolle daginvulling is belangrijk voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Toch maakt niet meer dan twintig procent van de mensen gebruik van een vorm van dagbesteding. Dit komt onder andere omdat de activiteiten niet aansluiten bij wensen en behoeften, of omdat de drempel om mee te doen aan groepsactiviteiten met lotgenoten simpelweg te hoog wordt gevonden. DemenTalent gooit het over een andere boeg, door mensen met dementie aan vrijwilligerswerk te koppelen. Rose-Marie Dröes vindt het een geweldig initiatief. Met het aantonen van de effectiviteit van DemenTalent hoopt ze het dan ook te kunnen opnemen in het reguliere aanbod van de door haar ontwikkelde ontmoetingscentra voor mensen met dementie hun mantelzorgers. Deze centra, waarvan er inmiddels 145 zijn in verschillende regio’s in Nederland, bieden al vijfentwintig jaar een bewezen effectief ondersteuningsprogramma bij dementie. En daar past DemenTalent volgens Dröes perfect bij. ‘In de ontmoetingscentra richten we ons op de behoeften en wensen van het individu. Dat doet DemenTalent ook, omdat mensen met dementie hierdoor kunnen blijven meedoen in de samenleving op een manier die past bij de eigen talenten en behoeften.’ Zo wordt er altijd eerst gekeken naar wat iemand leuk vindt en graag wil doen. Vervolgens wordt in de buurt gezocht naar een vrijwilligersfunctie op maat. De mogelijkheden blijken eindeloos: van werken in een moestuin en een wekelijkse voorleessessie op een kinderdagverblijf tot het verzorgen van gastlessen aan studenten van ROC’s.
Meer zelfwaardering
Om de (kosten)effectiviteit van het initiatief te onderzoeken, wordt DemenTalent inmiddels via twaalf ontmoetingscentra aangeboden. De onderzoekers streven ernaar om uiteindelijk vijfenzestig mensen met dementie en hun mantelzorgers gedurende een half jaar te volgen, zodat zij het effect van DemenTalent op de ervaren kwaliteit van leven kunnen bepalen. Via vragenlijsten worden ook andere gegevens verzameld, bijvoorbeeld over het voorkomen van neuropsychiatrische symptomen, het gevoel van zelfwaardering en de autonomie die de deelnemers ervaren. Bij de mantelzorgers ligt de focus naast de kwaliteit van leven op het gevoel van competentie: in hoeverre voelen zij zich dankzij DemenTalent beter in staat om voor hun naaste te zorgen? Dröes: ‘Ik verwacht dat de deelnemers meer zelfwaardering zullen krijgen, omdat ze dankzij het vrijwilligerswerk kunnen blijven meedraaien in de samenleving en trots zijn op wat ze doen. Dat horen we ook steeds terug van mantelzorgers: hun naasten voelen zich zelfverzekerder omdat ze iets zinvols doen en er iets van ze wordt verwacht. Daarnaast hebben ze plezier, is er begrip voor hun situatie en bouwen ze nieuwe vriendschappen op met andere vrijwilligers.’ Mantelzorgers zullen zich dankzij DemenTalent waarschijnlijk minder belast voelen. ‘Zij kunnen met een gerust hart iets voor zichzelf doen, omdat ze weten dat hun naaste een fijne dag heeft. De kans is groot dat zij zich daardoor beter in staat voelen om de zorg op zich te nemen en dit ook langer vol te houden’, aldus Dröes.
Internationale spin-off
Het onderzoek richt zich niet alleen op de effectiviteit, maar ook op de implementatie van DemenTalent. Door best practicesen eventuele knelpunten inzichtelijk te maken, hoopt Dröes dat er uiteindelijk een domino-effect zal ontstaan waardoor het initiatief zich door heel Nederland verspreidt. Ook hoopt ze dat er structurele financiering beschikbaar komt. ‘Gemeenten zijn erg enthousiast over DemenTalent, dus ik heb goede hoop dat zij gemakkelijker subsidie zullen verstrekken voor het opstarten ervan en het ook als regulier aanbod zullen gaan vergoeden als de effectiviteit eenmaal is bewezen. Het past namelijk perfect bij wat gemeenten voor ogen hebben: ondersteuning bij dementie op een centrale plek in de buurt, bevordering van sociale participatie en een dementievriendelijke samenleving.’ Ook verwacht ze een bredere doelgroep te kunnen bedienen als DemenTalent onderdeel wordt van het reguliere aanbod van ontmoetingscentra. ‘Ik verwacht ook dat de drempel om later deel te nemen aan het programma in de ontmoetingscentra met deze nieuwe vorm van ondersteuning een stuk lager wordt omdat er gaandeweg al contacten ontstaan met het ontmoetingscentrum.’ Dröes vertelt dat er inmiddels ook een internationale spin-off is. De kennis die wordt opgedaan in het onderzoek Ontmoetingscentra 3.0 – waar deze studie naar de (kosten)effectiviteit van DemenTalent onderdeel van is – wordt via een Europees netwerk van onderzoekers verspreid in andere landen. Dementelcoach (telefonische coaching voor naasten van mensen met dementie) en STAR e-learning (een training om kennis en vaardigheden van mensen die zorgen voor iemand met dementie te verbeteren) zijn de twee andere interventies die in dit onderzoek centraal staan. ‘DemenTalent, Dementelcoach en STAR e-learning zijn stuk voor stuk mooie Nederlandse exportproducten, waar ze ook in andere landen veel aan kunnen hebben’, zegt Dröes.
Persoonsgerichte zorg
Dröes zit inmiddels ruim vijfendertig jaar in het vak. Ze is ervan overtuigd dat gedragsveranderingen en stemmingswisselingen bij mensen met dementie vaak het gevolg zijn van een combinatie van biologische, sociale en psychologische aspecten. ‘Het is mijn missie geworden om te onderzoeken hoe we kunnen ingrijpen op dat proces en hoe we mensen kunnen ondersteunen bij het omgaan met de gevolgen van dementie. Daarbij staat persoonsgerichte zorg centraal. Door aansluiting te zoeken bij wat iemand met dementie kan en wil, zal hij of zij beter functioneren en een betere kwaliteit van leven ervaren. DemenTalent is daar een prachtig voorbeeld van.’
Koninklijke onderscheiding voor Dröes
Op donderdag 7 juni jl. is Rose-Marie Dröes tijdens het door haar georganiseerde congres ‘BestCare4Dem’ benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Zij ontving deze koninklijke onderscheiding vanwege haar inzet op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied in de zorg.
Onderzoek: Onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van DementTalent; een innovatieve vorm van begeleiding van mensen met dementie en hun mantelzorgers
Projectleider: Prof. dr. R.M. Dröes, VU medisch centrum (VUmc)
Samenwerkende partijen: VUmc, Dirkse Anders Zorgen (DAZ), Dementelcoach, Combiwel, King Arthur Groep, Alzheimer Nederland. Een mantelzorger neemt ook deel aan de projectgroep. Bij elk ontmoetingscentrum waar DemenTalent wordt ingevoerd, is er naast een professionele projectleider tevens een projectleider met dementie
Elly Zomerdijk, zorgmanager Ontmoetingscentrum Villa WesterVenne, Heiloo:
‘Ons ontmoetingscentrum biedt sinds twee jaar DemenTalent aan. Inmiddels zijn acht talenten gekoppeld aan vrijwilligerswerk. Ik vind het een geweldig initiatief. Zo hebben we Han, een oud-rector, gevraagd om met ons mee te denken over het opzetten van DemenTalent hier in Heiloo. Hij vertelde me dat hij in de week voorafgaand aan ons verzoek nog met zijn vrouw en kinderen had nagedacht over hoe alles geregeld moest worden als hij er niet meer zou zijn. “Ik kreeg weer het gevoel dat ik leefde toen jullie mij vroegen”, zei hij. Oud-pedicure Anneke verzorgt wekelijks de nagels van onze bezoekers. “Ik mag weer iets betekenen voor anderen, in plaats van thuis stil te zitten”, zei zij. En Dino, die vroeger een restaurant had, komt om de week samen met een vrijwilliger koken op Villa WesterVenne. Er wordt dan heerlijk Italiaans gegeten. Of Kees, die gastlessen geeft op het ROC en met gemak een hele klas stil krijgt. Zodra hij begint te vertellen over zijn ervaringen met dementie, leggen de leerlingen hun telefoons weg en heeft hij de volledige aandacht. Dat is prachtig om te zien. Kortom: we zijn erg enthousiast en denken ook na over uitbreiding, bijvoorbeeld in de vorm van een samenwerking met Staatsbosbeheer. DemenTalent past perfect in ons aanbod en je merkt dat het ook echt een verschil maakt voor de deelnemers. Je ziet ze allemaal weer stralen.’
Het gezicht van dementieonderzoek
ZonMw en Deltaplan Dementie geven de projecten van onderzoeks- en innovatieprogramma Memorabel een gezicht door de projectleiders aan het woord te laten. Zij vertellen over hun ambities, te verwachten resultaten en samenwerkingsverband. Wat draagt hun onderzoek bij aan de doelen van het Deltaplan Dementie. Het voorkomen en genezen van dementie, betere dementiezorg én een dementievriendelijke samenleving. Dit is de negen-en-twintigste publicatie in deze reeks.
Lees ook publicatie 1: ‘Zorg op maat voor jonge mensen met dementie’ n.a.v. interview met Christian Bakker.
Lees ook publicatie 2: ‘Een vroege diagnose geeft de patiënt invloed op de behandeling en levenskwaliteit’ n.a.v. interview met Alle Meije Wink.
Lees ook publicatie 3: ‘Ons doel: de hersenen resistent maken voor Alzheimer’ n.a.v. interview met Helmut Kessels.
Lees ook publicatie 4: ‘Een op de tien vijftigjarigen heeft Alzheimer-eiwitten in de hersenen’ n.a.v. interview met Pieter Jelle Visser.
Lees ook publicatie 5: ‘Hospital@Home doet recht aan de wensen en noden van kwetsbare ouderen met dementie’ n.a.v. interview met Sophia de Rooij.
Lees ook publicatie 6: ‘Ook mensen met dementie willen van waarde zijn voor anderen’ n.a.v. interview met Myrra Vernooij-Dassen.
Lees ook publicatie 7: ‘Ons onderzoek helpt artsen bij de keuze voor diagnostische tests en het vertalen van de resultaten naar de patiënt’ n.a.v. interview met Wiesje van der Flier.
Lees ook publicatie 8: ‘Het zou spectaculair zijn als we specifieke vormen van dementie kunnen behandelen’ n.a.v. interview met Maarten Titulaer.
Lees ook publicatie 9: ‘Als psycholoog zie ik dagelijks jonge mensen met dementie worstelen met vragen en problemen. Daar wil ik als onderzoeker graag oplossingen voor vinden’ n.a.v. interview met Marjolein de Vugt.
Lees ook publicatie 10: ‘Wij onderzoeken hoe we slim kunnen bewegen om onze kans op dementie te verkleinen’ n.a.v. interview met Prof. dr. Erik Scherder.
Lees ook publicatie 11: ‘Into D’mentia laat mantelzorgers nadenken over veranderingen in gedrag en emoties en hoe daarmee om te gaan’ n.a.v. interview met Margriet Sitskoorn en Ruth Mark.
Lees ook publicatie 12: ‘Ik heb altijd gedacht dat cognitief verval een samenspel is tussen schade in verschillende hersengebieden’ n.a.v. interview met Yael Reijmer.
Lees ook publicatie 13: ‘Mijn ultieme droom is ontdekken of we de hersenen kunnen verbeteren en zo een buffer kunnen opbouwen tegen dementie’ n.a.v. interview met dr. Betty Tijms.
Lees ook publicatie 14: ‘Ik zou graag zien dat het SPANkracht-pakket standaard in de tas van de casemanager zit’ n.a.v. interview met Debby Gerritsen.
Lees ook publicatie 15: ‘Het is belangrijk om als onderzoeker andere wegen in te slaan en nieuwe hypothesen te testen om Alzheimer te kunnen stoppen’ n.a.v. interview met Pilar Martinez.
Lees ook publicatie 16: ‘Het is mijn missie om nieuwe manieren te zoeken zodat testen minder belastend zijn voor mensen met dementie’ n.a.v. interview met Sietske Sikkes.
Lees ook publicatie 17: ‘De mogelijkheden voor groene initiatieven in de stad voor mensen met dementie liggen voor het oprapen’ n.a.v. interview met Dr. Lenneke Vaandrager.
Lees ook publicatie 18; ‘We doen ontzettend veel nieuwe kennis op en toch blijft dementie een ongrijpbare hersenziekte‘ n.a.v. interview met dr. ir. Marcel Verbeek.
Lees ook publicatie 19; ‘Ik ben er van overtuigd dat we over enkele jaren twee derde van het aantal gevallen van dementie kunnen voorkomen’ n.a.v. interview met Prof. dr. Arfan Ikram.
Lees ook publicatie 20; ‘De kennis en ervaring van oud-mantelzorgers van mensen met dementie is goud waard’ n.a.v. interview met Dr. ir. Marjolein van der Marck.
Lees ook publicatie 21; ‘Als het ons lukt een medicijncocktail naar de hersenen te loodsen, dan heeft deze aanpak veel potentie’ n.a.v. interview met Dr. Kerensa Broersen.
Lees ook publicatie 22; ‘Ik heb het gevoel dat we de laatste tijd grote stappen in de goede richting zetten’ n.a.v. interview met Prof. dr. Erik Boddeke en Prof. dr. Elly Hol.
Lees ook publicatie 23; ‘Bij muziektherapie ligt de nadruk vooral op wat iemand met dementie nog wél kan’ n.a.v. interview met Prof. dr. Susan van Hooren.
Lees ook publicatie 24; ‘Deze zorginnovatie biedt mensen met dementie meer vrijheid, meer sociale contacten en meer beweging’ n.a.v. interview met dr. Janke de Groot.
Lees ook publicatie 25; ‘De diagnose van mijn beste vriendin heeft de kijk op mijn werk drastisch veranderd’ n.a.v. interview met Prof. dr. ir. Charlotte Teunissen.
Lees ook publicatie 26; ‘Onderzoek naar de relatie tussen sociale gezondheid en de hersenen is nog een ondergeschoven kindje’ n.a.v. interview met Prof. dr. Martien Kas.
Klik hier voor de website van Memorabel
0 reacties