Themabijeenkomst: Samen de praktijk verbeteren in dementienetwerken

Datum bijeenkomst: 

16 april 2019

De afgelopen jaren gebeurt er veel op het gebied van de verbetering van zorg en ondersteuning voor mensen met dementie en hun naasten. Zo is er onderzoek gedaan naar dementienetwerken, komt er een nieuwe Zorgstandaard Dementie uit en wordt er gewerkt aan een Register Dementiezorg en ondersteuning. Wat is er nodig om in de praktijk met deze ontwikkelingen aan de slag te kunnen?

Op 16 april jl. organiseerden Dementie Netwerken Nederland (DNN), Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en Dementiezorg voor Elkaar in samenwerking met het Deltaplan Dementie een themabijeenkomst voor coördinatoren van netwerken en ketens dementie en geïnteresseerde leden van het Deltaplan Dementie.

Niet alleen om hen te informeren over behaalde resultaten, maar ook om input op te halen en deelnemers te werven voor een drietal pilots die binnenkort zullen starten vanuit Dementiezorg voor Elkaar. Dit programma ondersteunt samenwerkingsverbanden van professionals die willen werken aan verbetering van zorg en ondersteuning voor mensen met dementie, door het nog meer dan nu af te stemmen op hun persoonlijke leefwereld, over de grenzen van wonen, zorg en welzijn heen. Bijvoorbeeld door het ondersteunen van dementienetwerken bij het opstellen van hun meerjarenplannen. Of door het helpen bij het oprichten van een nieuw netwerk voor professionals in de zorg en ondersteuning bij dementie, zoals in de regio Eemland gebeurde.

Annette de Ruiter, adviseur bij Collegamento Advies, vertelt over de resultaten van een onderzoek in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland naar de zorg voor thuiswonende mensen met dementie in 38 dementienetwerken. Dementienetwerken pakken de zorg voor mensen met dementie namelijk op verschillende manieren aan. Het ene netwerk zet bijvoorbeeld meer wijkverpleging in dan het andere netwerk. En in dementienetwerken waar mensen met dementie wijkverpleging krijgen, is de duur van een ziekenhuisverblijf over het algemeen korter.Daarnaast blijkt de inzet van casemanagement dementie een positief effect te hebben. In dementienetwerken waar meer mensen met dementie casemanagement krijgen, wonen bijvoorbeeld meer mensen thuis en is bij escalatiezorg de duur van het eerstelijnsverblijf korter. Het verschil in zorg tussen de dementienetwerken is ook terug te zien in de zorgkosten: die verschillen lopen op tot 8.500 euro per cliënt per jaar. Met de resultaten van dit onderzoek kunnen zorgverzekeraars de inkoop van dementiezorg verbeteren, op een manier die zoveel mogelijk wordt gedragen door ketencoördinatoren, zorgaanbieders en cliëntenorganisaties. Klik hier voor de publiekssamenvatting of download het gehele rapport. 

Ook wordt hard gewerkt aan het actualiseren van de Zorgstandaard Dementie, waarin is vastgelegd wat goede zorg en ondersteuning is voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. ‘We willen dat de zorg en ondersteuning nog persoonsgerichter wordt door altijd aansluiting te zoeken bij de wensen en behoeften van mensen met dementie en hun mantelzorgers. De nieuwe zorgstandaard focust zich op het gehele dementietraject, van het niet-pluis-gevoel tot de nazorg in de periode na het overlijden van degene met dementie. Hierin staan mensen met dementie en hun mantelzorgers centraal’, vertelt Marjolein Veerbeek. De komende maanden wordt de laatste hand gelegd aan de inhoud en het streven is om de nieuwe Zorgstandaard Dementie in juli aan te bieden aan Zorginstituut Nederland. Daarna volgt de implementatie in alle regio’s van Nederland. Om alvast wat ideeën op te doen, konden coördinatoren tijdens één van de werksessies meedenken over een succesvolle implementatie. Eén van de ideeën was het vertalen van de zorgstandaard naar een zorgprogramma dat iedereen kan gebruiken, zodat niet in alle regio’s het wiel opnieuw wordt uitgevonden. Download hier de leaflet pilot zorgstandaard. 

Een andere manier om de zorg en ondersteuning bij dementie te optimaliseren is het creëren van een Register Dementiezorg en ondersteuning. ‘Het eerste doel van dit register is om informatie over zorggebruik en de kwaliteit van die zorg te verstrekken aan netwerken in de regio’, vertelt projectleider Carola Döpp. ‘Het geeft een stand van zaken van de zorg en ondersteuning bij dementie en is daarmee een tool voor dementienetwerken om inzicht te krijgen in het zorggebruik en de kwaliteit van die zorg. Het is echt bedoeld om het gesprek binnen het netwerk of met financiers op gang te brengen om samen de zorg te verbeteren.’ Om niet bij te dragen aan de registratielast van zorgprofessionals, werkt het register met gegevens die al beschikbaar zijn, zoals gegevens van het CBS en het Nivel. Er start binnenkort een pilot voor het gebruik van het register, waar vijf geselecteerde dementienetwerken aan meedoen. Daar rollen weer aanbevelingen uit om het register verder te verbeteren, zodat mensen met dementie en hun naasten uiteindelijk de best mogelijke zorg en ondersteuning krijgen. In een werksessie dachten enkele aanwezigen alvast na over welke informatie zij graag uit het register zouden willen halen. Dat zijn onder andere regionaal toegespitste cijfers over zorggebruik zoals respijtzorg, woonsituatie (woont iemand alleen of met een partner), sociale context en culturele achtergrond. 

Ook is er vanmiddag ruimte voor een interessant experiment. Dementiezorg voor Elkaar gaat in samenwerking met Zorgverzekeraars Nederland en Dementie Netwerk Nederland aan de slag met het wegnemen van de financiële schotten in de dementiezorg. Zowel mensen met dementie en hun mantelzorgers, zorgprofessionals en organisaties ondervinden hinder van de schotten tussen de drie domeinen van zorg en ondersteuning (Wmo, Zvw en Wlz). De bedoeling van de derde pilot is om in twee of drie regio’s te gaan experimenteren met een aanpak waarmee deze schotten worden weggenomen. Dit gebeurt aan de hand van knelpunten die in de dagelijkse praktijk worden ervaren. Eerst wordt samen met (cliënt)vertegenwoordigers, professionals, zorgaanbieders en financiers uitgezocht hoe deze knelpunten ontstaan. Vervolgens wordt met alle betrokken stakeholders gewerkt aan een oplossing van de knelpunten. Ook aan deze pilot kunnen dementienetwerken deelnemen. Lees meer over het project in de flyer ‘Schotten wegnemen in de dementiezorg’.

Het was een middag vol inspiratie, enthousiasme en nieuwe ideeën om samen mee aan de slag te gaan in de eigen regio, om zo de zorg en ondersteuning bij dementie verder te verbeteren. 

Download hier de gehele presentatie van de themabijeenkomst op 16 april 2019. 
Download hier de presentatie ‘experiment schotten in de dementiezorg wegnemen’ 

Download hier het verslag van de ‘parallelsessie’ zorgstandaard.