Victor van Dijk: ‘Deltaplan Dementie moet zich sterk maken voor vermaatschappelijking’

Zorgorganisatie Omring is sinds begin dit jaar lid van het Deltaplan Dementie. De drie kernwoorden eigen regie, samen en positief staan centraal in de manier waarop deze organisatie werkt. Een gesprek met Victor van Dijk, voorzitter van de Raad van Bestuur, over de kernwaarden en de vermaatschappelijking van dementie.

Zorgorganisatie Omring richt zich in West-Friesland, de kop van Noord-Holland en Texel op mensen die zorg nodig hebben op kwetsbare momenten. ‘Wij doen dit vanuit de visie dat ieder mens een individu is en graag zelf zijn of haar eigen leven wil inrichten’, legt Victor van Dijk uit. ‘Daarom stimuleren wij onze cliënten om de dingen die zij zelf nog kunnen, ook zelf te blijven doen. Natuurlijk bieden wij zorg en ondersteuning als dat nodig is.’ Eigen regie, samen en positief zijn de drie kernwaarden die centraal staan bij alles wat Omring doet. ‘Eigen regie stelt mensen in staat zelf beslissingen te nemen’, legt Van Dijk uit. Samen staat voor de manier waarop de relatie tussen de cliënt en de zorgprofessional wordt vormgegeven: dit gebeurt in samenspraak met degene met dementie en zijn of haar familie. Kwaliteit staat hierin centraal. En tenslotte zijn wij positief, door te denken in mogelijkheden in plaats van in beperkingen.’ In het kader van deze laatste kernwaarde ligt er nog een ander begrip ten grondslag aan de werkwijze van Omring. Van Dijk legt uit dat zijn organisatie de definitie van positieve gezondheid van Machteld Huber omarmt. Deze definitie staat voor een brede kijk op gezondheid en welbevinden. Hierin wordt gezondheid niet meer als een statische conditie beschouwd, maar als het dynamische vermogen van mensen om zich aan te passen en zelf de regie te voeren over hun eigen welbevinden. ‘Onze zorgverleners passen dit begrip toe door mensen, die hun eigen behoeftes en wensen zelf bepalen, centraal te stellen. Door de focus op de veerkracht van onze cliënten te leggen, verbetert de kwaliteit van leven die zij ervaren. Dat is heel mooi.’

‘De komende twintig jaar verwacht ik nog geen oplossing voor dementie in de vorm van één of meerdere medicijnen. Bovendien is de voorspelling dat het aantal mensen met dementie in deze regio ruim zal verdubbelen. Daardoor komt er in de toekomst een enorme druk op het aantal professionals dat voor kwetsbare ouderen moet zorgen. In mijn ogen moeten we oppassen met het opwerpen van dijken tegen dementie. Het gaat er juist om dat wij toestaan dat er mensen met dementie zijn, die nog lang in de samenleving kunnen blijven meedoen. Mensen met dementie raken langzaam hun identiteit kwijt. Dat is een ontzettend moeilijk proces, zowel voor degene die het overkomt als voor zijn of haar naasten. Het doet een beroep op de omgeving om invoelend te zijn, begrip te tonen en bereid te zijn om iemand een helpende hand te bieden. En ik ben er van overtuigd dat die bereidheid er is in de samenleving.’ Toch moet er volgens Van Dijk nog een grote stap worden gezet in het doorbreken van het taboe. ‘Mensen met dementie moeten zich niet hoeven schamen, maar in vrijheid durven spreken over de ziekte. Ik pleit daarom voor de ‘vermaatschappelijking’ van dementie. Dit betekent dat we de ziekte zoveel mogelijk uit het professionele domein halen. Hierdoor wordt er een groter beroep gedaan op de sociale omgeving van degene met dementie: gezin, kinderen, familieleden, buren, vrienden of andere kennissen. Daar waar nodig, worden zorgprofessionals ingezet. We zijn te veel gewend om in grote systemen te denken, terwijl er veel goede oplossingsmogelijkheden zijn binnen het kleinere, sociale domein.’

‘Het huidige beleid richt zich op het het zo lang mogelijk thuis laten wonen van mensen met dementie. Dat betekent ook dat we ervoor moeten zorgen dat zij – vooral als ze alleen wonen – deel kunnen blijven uitmaken van een sociaal systeem. De eenzaamheid in onze huidige maatschappij is mij een doorn in het oog. Mensen met dementie kunnen enorm eenzaam zijn, omdat hun capaciteiten en mogelijkheden afnemen. Dat verlies voelen zij zelf vaak ook. Het is daarom belangrijk dat zij blijven meedoen in de samenleving. Daar moeten wij ons samen sterk voor maken.’ In dit kader noemt Van Dijk het programma ‘Samen dementievriendelijk’, dat onlangs van start ging. ‘Dit programma beschouw ik als één van de mooiste onderdelen van het Deltaplan Dementie. Het stelt de oplossingen in het sociale domein, waar ik het eerder over had, centraal. Neem bijvoorbeeld de Albert Heijn, die haar personeel leert de signalen van dementie te herkennen, waardoor zij hulp kunnen bieden. Het zijn deze kleine initiatieven die ons enorm gaan helpen in de vermaatschappelijking van dementie.’ Omring is sinds begin 2016 formeel lid van het Deltaplan Dementie. ‘De coöperatie bestaat uit leden vanuit verschillende disciplines, met uiteenlopende invalshoeken en oplossingsrichtingen. Dit stelt ons in staat om overstijgend te denken. Natuurlijk hebben we ook overeenkomsten: we willen ons allemaal sterk maken voor meer acceptatie van dementie binnen de samenleving. Er is behoefte aan meer praktische oplossingen voor de mensen die nu met de ziekte te maken hebben. Daar willen wij als Omring graag een bijdrage aan leveren.’

interview met Ton Muurling, mede-oprichter van het Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd

interview met Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie Radboud Alzheimer Centrum Nijmegen

artikel n.a.v. ondertekening lidmaatschap door Patricia Can, adjunct directeur Pharos

interview met Henk Smid, directeur ZonMw

interview met John van Swieten, neuroloog en hoogleraar genetica

interview met Marijke Vos, voorzitter Deltaplan Dementie

interview met Erik-Jan Wilhelm, directeur Care Zorginkoop Zilveren Kruis (Achmea)

interview met Johan Lettink, TinZ

interview met Else Bos, PGGM

interview met Ruud Dirkse, directeur DAZ

interview met Jan Vuister, directeur Geriant

interview met Gea Broekema, directeur Alzheimer Nederland

interview met Pauline Meurs, oud-voorzitter Deltaplan Dementie

interview met Rien Nagel, lid raad van bestuur Rabobank